ستون فقرات  که به صورت عمودی از مهره‌ها و دیسک‌های بین مهره‌ای ساخته شده و با شبکه ای از عضلات، رباط‌ها و دیگر بافت‌های همبند پشتیبانی می‌شود  باعث می‌شود تا بدن انسان از سر تا پا ظاهری صاف و متقارن داشته باشد. در یک دنیای بی نقص، طرف چپ و راست بدن کاملا با یکدیگر تقارن خواهند داشت.اما گاهی اوقات بدن کج و ناهمتراز و نابسامان می‌شود. با گذشت زمان، ممکن است متوجه شوید که یکی از شانه‌ها یا یک سمت لگنتان (یا هر دو) بالاتر از سمت دیگر است. این مشکل ممکن است در هنگام ایستادن یا نشستن در موقعیت‌های خاص با درد نیز همراه باشد.اسکولیوز، کوتاهی پا، عادات بد و ...می تواند باعث ایجاد نابرابری لگن شود.

نابرابری لگن باید در اسرع وقت اصلاح شود زیرا این عارضه ممکن است به مرور زمان موجب تغییرات در ساختارهای نخاعی و یا حتی فتق دیسک و سیاتیک شود. علاوه بر ساختارهای ستون فقرات، مفصل خاجی خاصره‌ای نیز ممکن است در اثر انحراف لگن دچار مشکل شود. مشکلات مفصل خاجی خاصره‌ای می‌تواند ناشی از ضعف عضلات (عضلات اطراف ستون فقرات، لگن و باسن) باشد که باعث می‌شود لبه لگن به سمت جلو حرکت کرده و باعث حرکت بیش از حد لگن در حین راه رفتن یا دویدن شود.

تشخیص عدم تقارن لگن

 یکی از روش های تشخیص عدم تقارن لگن، آزمون توماس است که به شرح زیر می باشد:

 روی تخت دراز بکشد، طوری که پاها از زانوها از لبه تخت آویزان شوند. سپس یک پای خود را به سمت سینه خود کشیده، خم کرده و زانوی خود را نگه دارد. سپس همین کار را برای پای دیگر نیز تکرار کند. اگر لگن تراز نباشد، پشت پایی که از لبه تخت آویزان است از روی تخت بلند خواهد شد. در صورتی که فرد برای جلوگیری از بلند شدن پایی که از لبه تخت آویزان است، به شکلی مجبور شود آن را بکشد یا بچرخاند، نشان می‌دهد که لگن دچار عدم تقارن است.

تمرینات ورزشی اصلاحی برای لگن نامتقارن

در زیر چند حرکت اصلاحی ورزشی برای رفع این عارضه ارئه شده است:

چرخاندن لگن(تیلت لگن)

این تمرین باعث تقویت عضلات شکمی می‌شود.روی زمین در حالی که صورت به سمت بالا و زانوها خم شده‌اند دراز بکشید. عضلات شکم خود را منقبض کنید، تا سر تا سر پشتتان کاملا به زمین بچسبد. لگن را کمی بالا ببرید.به مدت ۱۰ ثانیه در این موقعیت باقی بمانید.حرکت را در پنج مجموعه ۱۰ تایی تکرار کنید

حرکت کششیِ زانو به سینه

 این نوع حرکت کششی، ‌عضلات خلفی لگن را متعادل می‌کند. به پشت دراز بکشید. زانوها باید خم شده، کف پاها صاف روی زمین صاف باشد. یک زانو را تا جایی که ممکن است به قفسه سینه نزدیک کنید و همزمان کمرتان را به زمین فشار بدهید. به مدت ۳۰ ثانیه در همین حالت بمانید. بدن را شل کنید و پا را پایین بیاورید. قبل از تکرار این تمرین روی زانوی دیگر، ۳۰ ثانیه استراحت کنید. این تمرین کششی را روزانه یک یا دو بار انجام بدهید.  

حالت سجده (جنینی) با دست‌های کشیده

برای انجام کشش در وضعیت سجده (جنینی)، ابتدا دست‌ها و زانوهای خود را روی زمین قرار دهید، سپس روی پاشنه پای خود بنشینید (باسن را روی پاشنه پاها قرار دهید) و پیشانی خود را به سمت زمین نزدیک کنید تا سرتان پایین بیاید. در این وضعیت، که در حالی که بدن روی ران‌ها خم شده‌ است نشسته‌اید، یک بازو را بلند کرده و آن را تا جایی که ممکن است به سمت جلو بکشید. حرکت را برای دست دیگر نیز تکرار کنید. در حالی که بازوها کاملا کشیده‌اند، دستانتان را روی زمین به طرفین حرکت دهید. این کار باعث کشش ناحیه پایینی کمر و لگن در سمت مخالف می‌شود. در این وضعیت بمانید و در حالی که بدنتان در وضعیت کشش قرار دارد دم و بازدم بگیرید.

علی شعبانی فرد/مسئول حرکات اصلاحی هیات پزشکی و ورزشی استا ن خوزستان